İngilizce Bilim Terimlerinin, Terimlerin Anlamına Odaklı Türkçe Karşılıkları

İngilizce      Türkçe (yanlış karşılık)   Türkçe (doğru karşılık)

Abelian group  Abelyan grup, Abel grubu       değişmeli grup 
(kimin bulduğu değil, ne olduğu önemlidir)

accuracy           kesinlik                                    doğruluk
affine                   afin                                         ilgin 

a fortiori           varsayım, daha ziyade             peşinen 
(eldeki bilgi, varsayımdan değil, gerçeklikten olabilir! "peşinen", hem varsayım kaynaklı olmayı hem de gerçeklik kaynaklı olmayı ifade ediyor.)

AIC                       ABK                                    ABÖ (Akaike Bilgi Ölçütü)

analysis                 analiz, çözümleme                 inceleme
autoregressive      otoregresif                              özbağlanımlı

bijection               birebir örten                          1-1-örten
binomial               binom                                     iki terimli


characterization    karakterizasyon                        eştanım
convention            konvansiyon                              uzlaşım
critical value         kritik değer                           karar değeri

differential         diferansiyel                                farkcık
(Differential sözcüğünün diferansiyel/diferensiyel ile karşılanması ses çevirisidir; anlam çevirisi değildir. İntegral, minnacık (infinitesimal) farklarla (dx) işlev değerlerinin (f(x)) çarpımının toplamı olduğundan, anlam olarak, diferential'ı en iyi karşılayıcı sözcük farkcık'tır. Farkcık, "sonsuz derecede küçük"lüğü,  "diferansiyel/diferensiyel" ses çevirisi uydurukçalarından kat be kat daha iyi karşılar.)

dynamic                dinamik                                 devingen

e

function                   fonksiyon, gönderme              işlev

group action              grup etkisi                           grup davranımı 
("act"="davranmak", daha tutarlı anlamlara götürüyor)

hold/reject        kabul etmek/reddetmek           korumak/reddetmek 
("accept" kullanmak yanlıştır; "hold" kullanılır. İşin aslında, "eldeki verilere göre varsayımı koruma" vardır. Eldeki verilere göre korunan varsayım, belki başka bir veri kümesi için reddedilecek bir varsayım olabilir. Eldeki veri, "küçük bir olasılık olsa da", duruma tesadüfen denk gelmiş olabilir)

hyperplane       hiper düzlem                             geneldüzlem
(3 boyutlu uzaydaki "düzlem", 2 boyutlu altuzaydır. n boyutlu uzaydaki geneldüzlem, n-1 boyutlu altuzaydır.)

hypothesis         hipotez, sav                                varsayım
H0 hypothesis    H0 hipotezi                                 V0 varsayımı

hypothesis test  hipotez testi                              varsayım sınaması

informal             informal                                     biçimsiz

identification      tanımlama                                   belirlenme
(determine'la kolay kolay karışmaz. belirleNme'de, edilgenlik vurgusu var. ilgili terimler: eksikbelirli, tambelirli, fazlabelirli)

injection             birebir                                          1-1

just-identified   tam tanımlanmış                      tambelirli
(ilgili terimler: eksikbelirli, tambelirli, fazlabelirli)

k

linear combination    doğrusal kombinasyon    doğrusal birleşim

logarithm                logaritma                               indiriş  
(anlama odaklanmış bir önerimdir. "İndiriş"teki "İn", evrensel "ln" simgesi kullanımına da çok yakındır; yani, "ln" kullanıp, "indiriş" okumak, anlamın etrafında, daha yakın dolanmayı sağlar:
log10=1; log100=2; lne3=ln20,08=3 İndiriş, sayıların, indirgemesini açıkça ifade eder)

maximum       maksimum, en büyük                 enbüyük
(bir varlığın, sadece 1 adla ifade edilmesi; tek şeye, tek şey; tıpkı, Türkçede, yazılan her harfin bir ve sadece bir kez okunması gibi)

minimum        minimum, en küçük                   enküçük

nonlinear            doğrusal olmayan                    doğrusaldışı
nonstationary     durağan olmayan                     durağandışı    

onto                         ....                                               örten
operation                 operasyon                                  işlem
operator                   operatör                                     işleç
optimal                    optimal, en iyi                            eniyi

over-identified        aşırı tanımlanmış                  fazlabelirli             
(over'lı durum olduğu gibi, bir de under'lı durum var. "aşırı", yukarı yönde mi yoksa aşağı yönde mi bir fazlalık olduğunu çağrışımlamıyor. İlgili terimler: eksikbelirli, tambelirli, fazlabelirli)

parameter        parametre, değiştirge, katsayı       değişge
(parameter'ın karşılığı olarak, "katsayı" akla hoş gelse de, bu son derece kısıtlayıcıdır. Çünkü, matematik/ekonometri/istatistik ve diğer dallarda, eşit(siz)lik düzenlerinde, değişkenin önündeki sayıları değil de, değişkenlerin bizzat kendilerinin katsayı (yani, yükleme değerleri) olarak düşünülmesinin oldukça yararlı olduğu birçok durum vardır. Yani, gerçekte, iki farklı olasılık vardır:
      değişkenlerin önündeki sayılar..............değişkenler
1.   (parameter'ın karşılığı olarak, katsayı'yı düşünenlerin durumu, yani:)                      
                            katsayı                             değişkenler 
                   
2. (düzendeki değişkenlerin (veya bilinmeyenlerin) doğrusal birleşimlerde sütun vektörlerinin ağırlığı (katsayısı) olduğu durum, yani:)
https://en.wikipedia.org/wiki/System_of_linear_equations#Vector_equation)
                       değişkenler                           katsayı

parameter'ın karşılığı olarak, katsayı'yı önerenler, akla, "sadece değişkenlerin önündeki sayıların katsayı olarak düşünülebileceğini" koşulluyorlar. Aklı serbest bırak; koşullama yapma. Yukarıdaki her iki durum da olası durumlar olduğundan, hangi durumun kullanılacağını akla bırak.)

polynomial            polinom                               çokterimli
precision               doğruluk                               kesinlik
process                    proses                                   süreç

proper subset          öz altküme                          özaltküme
(bir varlığın, sadece 1 adla ifade edilmesi)

q

recursion                 tekrar                                  yineleme
recursive                 tekrarlı                                yinelemeli
regression           regresyon                                bağlanım

represent                temsil etmek                        davranmak
(Granger Representation Theorem = Granger Davranım Bilgisi)

representation           temsil                                davranım

representative          temsilci                               davranıcı
(bir toplantıya gidildiğinde, toplantıda, bir grubu "temsilen" orada bulunan kişi, grup adına "davranır". temsilci'nin tam karşılığı, davranıcı'dır.)

system              sistem, dizge                             düzen
(dizge'de bütünü oluşturma çabası, bir nevi tümevarım var. düzen, system'in wiktionary'deki özüne (etimoloji) ve gerçek anlamına daha iyi uyum sağlıyor.)

test                            test                                    sınama
transformation       transformasyon                   dönüşüm

under-identified        eksik tanımlanmış                  eksikbelirli             
(ilgili terimler: eksikbelirli, tambelirli, fazlabelirli)

VAR                      VAR                                      VÖB (Vektör ÖzBağlanım)

variance                 varyans, değişke                   değişme
"değişim"i değişkendeki değişim ("fark") olarak almak, "değişme"yi varyans'ın karşılığı olarak almak iyidir. "değişMe", "değişKe"ye göre daha doğal duruyor.

VEC                      VEC                                      VHD (Vektör Hata Düzeltme)
VECM                   VECM                                  VHDM (Vektör Hata Düzeltme Modeli)                              
w

x

y

z

CÜMLE KARŞILIKLARI

İngilizce                       Türkçe (yanlış karşılık)                 Türkçe (doğru karşılık)
Let S be a set.                   S bir küme olsun.                            K, küme olsun.
                                         K, bir küme olsun.

1.yanlış karşılık: Amerikalı, ilerleyen paragraflarda S'yi gördüğünde kafasında hemen "set" canlanır. Türk ise, S yi gördüğünde, akıl, arka planda, gizlice, fazladan bir "S yi K gibi düşünme" cebelleşisi yapmaktadır. S, K olarak çevrilirse, K nın metinde her görünüşünde küme'yi akla getirmek, akılda herhangi bir dönüşüm yapılmasına gerek bırakmayacağından, daha kolay ve daha hızlı anlamayı sağlar.

2.yanlış karşılık: İngilizcedeki article'ların her seferinde motomot Türkçeye çevrimidir. Yukarıdaki cümlede, "bir"e gerek yok, ne kadar sadelik varsa, anlaşım o kadar kolaydır.

The parameters in the statistical hypothesis tests are very crucial.
YK: İstatistiksel hipotez testlerindeki parametreler çok önemlidir.
DK: İstatistiksel varsayım sınamalarındaki değişgeler çok önemlidir.

"hypothesis" sözcüğü de sıklıkla "hipotez" olarak çevrilerek yanlış yapılmaktadır. "Hypothesis"in tam karşılığı, varsayımdır. "H0 hypothesis"i Türkçeye çevirirken, "H0 hipotezi" yerine "V0 varsayımı" olarak çevirmek, doğru yaklaşımdır. İlk çeviri, "ses çeviri"sidir, ikinci çeviri ise "anlam çeviri"sidir. Seslerin çevrilmesinden hiçbir şey olmaz. Akıl, anlamlarla çalışır! Seslerin çevirisini anlamak için, beyin cebelleşmek zorundadır.

İngilizceden Türkçeye çeviri yaparken, çoğu kimse, sesleri çevirmekte, anlamı pas geçmektedir. Bir konuyu/kitabı çevirirken, o konu, kesinlikle önceden bilinmeli veya konu, çeviri sırasında çalışılarak eksiklikler kapatılarak, konu öğrenilerek, çeviri yapılmalıdır. (Bilimsel metinleri Türkçeye kazandırırken), "birebir çeviri, asla çeviri değildir".

(devam edecek...)


                     

Veri çerçevesinin satır adlarına düzgün yıllık, çeyreklik, aylık gözlem etiketleri dizgilerinin atanışı [tr]

# veri çerçevesinin satır adlarına düzgün yıllık, çeyreklik, aylık gözlem etiketleri dizgileri ata
# YILLAR #
df <- data.frame(Col1=c(seq(1,50)), Col2=c(seq(51,100)))
df
row.names(df) <-  1965:2014 # Yılları (1965-2014; 50 yıl) satır adlarına ata
df   # artık, satır adları, yıllar oldu

# ÇEYREKLER #
#1.Yol: lubridate paketiyle
library(lubridate)
library(zoo)
row.names(df) <- as.yearqtr(seq(ymd('2002-07-01'), by = '1 quarter', length.out=(50)))
df
#          Col1 Col2
# 2002 Q3    1   51
# 2002 Q4    2   52
# 2003 Q1    3   53
# .................
# 2014 Q4   50  100

# Çeyrek başları, çeyreklerin başlangıç aylarından (Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim) farklıysa
library(lubridate)
library(zoo)
row.names(df) <- as.yearmon(seq(ymd('2010-11-01'), by = '1 quarter', length.out=(50)))
df        
#         Col1 Col2
# Kas 2010    1   51
# Şub 2011    2   52
# May 2011    3   53
# ..................
# Şub 2023   50  100

# Özel Durum (Çeyrekler, 1Ç'de başlayıp 4Ç'te bitiyorsa.)
x <- rep(seq(2002, 2014, 1), 4) # 2002 ... 2014 2002 ...2014 2002 ... 2014 2002 ... 2014
x <- sort(x)  # 2002 2002 2002 2002 .................................2014 2014 2014 2014
y <- rep(seq(1, 4, 1), 12) # 1 2 3 4 ............................................1 2 3 4
satirad <- paste(x, y, sep = ".")
satirad # "2002.1" "2002.2" "2002.3" "2002.4" ..................................."2014.4"

# AYLAR #
library(lubridate)
library(zoo)
row.names(df) <- as.yearmon(seq(ymd('2010-11-01'), by = '1 month', length.out=(50)))
df
#           Col1 Col2
# Kas 2010    1   51
# Ara 2010    2   52
# ....................
# Ara 2014   50  100

Step by step creation of R packages (manually and automatically) [en]

Step by step creation of packages in R manually

---

Many are interested in step by step creation of R packages and ask how to create R packages. (If you are interested in "Step by Step Creation of Packages in R Automatically", please scroll a little bit below :) ) OK. Let the name of the package that we wanna create be "package1".

Step 0. Load the required packages:

library(roxygen2)
library(devtools)
library(digest)

Step 1. From Windows Explorer, create a folder/directory (whose name is the name of the package we are gonna create) in the R’s working directory (My R's working directory: C:/Users/erdogan/Documents/Revolution , you can find yours via R>getwd()) (Via R>list.files(), one can see the folders and files in R's working directory).

Hence, you are gonna have the following folder in Windows Explorer:

C:/Users/erdogan/Documents/Revolution/package1

Step 2. In the package1 directory, create a file with name "DESCRIPTION" and put the following content into the file DESCRIPTION (edit DESCRIPTION as you desired)(Notice that you can put the DESCRIPTION of some other package into the package1 directory; you can later change this DESCRIPTION via R’s menus “File – Open – File...- DESCRIPTION” as you desired. By the way, I strongly suggest you to use "Revolution R" GUI of R rather than "base R" GUI or "RStudio" GUI since "Revolution R" is much more developed than the two others; anyway, it is up to you not to use the Ferrari):

DESCRIPTION

Package: package1
Type: Package
Title: What the package does (short line)
Version: 1.0
Date: 2014-07-18
Author: Who wrote it
Maintainer: Who to complain to <yourfault@somewhere.net>
Description: More about what it does (maybe more than one line)
License: GPL (>= 3)

Step 3. In the directory package1, create a folder/directory named “R”, and put the .r file of each function to this R folder (OR, if you want, you can put all the functions to the same file). For the same of argument, (assume packages has 3 functions and) create 3 files: func1.R, func2.R, func3.R whose contents are the followings:

func1.R

#' func1
#' @param x numeric
#' @export
func1 <- function(x){
    rnorm(100*x)
}

func2.R

#' func2
#' @param y numeric
#' @export
func2 <- function(y){
    rnorm(200*y)
}

func3.R

#' func3
#'
#' This is the Description section
#'
#' This is the Details section
#'
#' @param x numeric. this is multiplied by 100 to determine the length of the returned vector
#' @return a numeric vector of random deviates of length \code{100 * x}
#' @author your name
#' @seealso \code{\link{func2}}
#' @examples
#' func3(2)
#' length(func3(20))
#' @export
func3 <- function(x){
    rnorm(100*x)
}

Step 4. roxygenize, build, install, call the package you are gonna create:

roxygenize("package1")
build("package1")
install("package1")

(At this stage, carefully look at R's screen. If you get an error like “package3-package.Rd:33: All text must be in a section”, then delete the file paket3-package.Rd whose location is R's working directory\package3\man folder. And once again run the following command:

install("package1") 

This time, you will get no errors!).

library(package1)
func1(20)

Step by step creation of packages in R automatically

Let the name of the package we are gonna create be package3.

Step 0. Load the required packages:

library(roxygen2)
library(devtools)
library(digest)

Step 1. Put the .r files of the functions (funcc1.R, funcc2.R, funcc3.R) of the package you are gonna create to the R's working directory (My R working directory is: C:/Users/erdogan/Documents/Revolution, find that of you via R>getwd()). Run the following from R's prompt:

package.skeleton(name = "package3", code_files = c("funcc1.R","funcc2.R", "funcc3.R"), path = ".")

Upon executing the above command, the following folders and files exist in R's working directory,

[1] "DESCRIPTION"           "man/funcc1.Rd"        "man/funcc2.Rd"       
[4] "man/funcc3.Rd"        "man/package3-package.Rd" "NAMESPACE"            
[7] "R/funcc1.R"           "R/funcc2.R"           "R/funcc3.R"          
[10] "Read-and-delete-me"

(, which you can see via:

list.files("package3", recursive=TRUE)

).

Go to Windows Explorer and delete the file "Read-and-delete-me" (after you read if you wish). The created DESCRIPTION and NAMESPACE files at this stage are:

DESCRIPTION

Package: package3
Type: Package
Title: What the package does (short line)
Version: 1.0
Date: 2014-07-18
Author: Who wrote it
Maintainer: Who to complain to <yourfault@somewhere.net>
Description: More about what it does (maybe more than one line)
License: What license is it under?

NAMESPACE

exportPattern("^[[:alpha:]]+")

Step 2. roxygenize, build, install, call the package you are gonna create:

roxygenize("package3")

(After roxygenize, the new situation of the folders and files:

NAMESPACE

# Generated by roxygen2 (4.0.1): do not edit by hand

export(funcc1)
export(funcc2)
export(funcc3)

).

build("package3")

(The following file exist in R's working directory:

[1] "C:/Users/erdogan/Documents/Revolution/package3_1.0.tar.gz"

).

install("package3")

(At this stage, carefully look at R's screen. If you get an error like “package3-package.Rd:33: All text must be in a section”, then delete the file paket3-package.Rd whose location is R's working directory\package3\man folder. And once again run the following command:

install("package3") 

This time, you will get no errors!).

library(package3)
funcc1(20) # Use the functions of the package3 happily

Erdogan CEVHER

The Ministry of Science, Industry and Technology of Turkey

e-mail: erdogancevher at gmail dot com